ฟันแท้ ฟันน้ำนม คืออะไร?
การเจริญเติบโตของฟันเป็นกระบวนการที่สำคัญต่อพัฒนาการของเด็กตั้งแต่วัยทารกจนถึงวัยผู้ใหญ่ โดยทั่วไปแล้วคนเราจะมีฟันอยู่ 2 ชุดหลัก ๆ ได้แก่ ฟันน้ำนม และ ฟันแท้ ซึ่งทั้งสองชนิดมีความแตกต่างกันทั้งในด้านจำนวน ขนาด ลักษณะการทำงาน และช่วงอายุที่ขึ้นมา
- ฟันน้ำนม หรือฟันชุดแรก มักขึ้นตั้งแต่อายุประมาณ 6 เดือน จนถึง 2-3 ปี ครบทั้งปากจะมีจำนวน 20 ซี่ ฟันน้ำนมมีหน้าที่สำคัญในการช่วยบดเคี้ยวอาหาร ออกเสียง และยังเป็นตัวนำทางให้ฟันแท้ขึ้นอย่างเป็นระเบียบ
- ฟันแท้ คือฟันชุดถาวรที่ขึ้นมาแทนฟันน้ำนม โดยเริ่มปรากฏตั้งแต่อายุประมาณ 6 ปี และจะขึ้นจนครบเมื่ออายุ 20-25 ปี จำนวนทั้งหมด 32 ซี่ ฟันแท้จะอยู่กับเราตลอดชีวิต หากสูญเสียไปจะไม่สามารถงอกใหม่ได้
ความแตกต่างของฟันแท้และฟันน้ำนม
- จำนวนฟันฟัน
- น้ำนม 20 ซี่
- ฟันแท้ 32 ซี่
- ช่วงเวลาการขึ้นฟัน
- ฟันน้ำนม อายุ 6 เดือน – 3 ปี
- ฟันแท้ เริ่มที่ 6 ปี ไปจนถึงวัยผู้ใหญ่ตอนต้น
- ขนาดและความแข็งแรง
- ฟันน้ำนม มีขนาดเล็ก เคลือบฟันบางกว่า จึงผุง่าย
- ฟันแท้ ขนาดใหญ่ เคลือบฟันแข็งแรงกว่า
- อายุการใช้งาน
- ฟันน้ำนม หลุดเมื่อถึงเวลาที่ฟันแท้จะขึ้นแทน
- ฟันแท้ อยู่ถาวร หากดูแลไม่ดีอาจสูญเสียถาวร
ความสำคัญของการดูแลฟันน้ำนมและฟันแท้
หลายคนอาจคิดว่า ฟันน้ำนมไม่สำคัญ เพราะสุดท้ายก็หลุดออกไป แต่ในความเป็นจริง การดูแลฟันน้ำนมมีผลโดยตรงต่อสุขภาพฟันแท้ในอนาคต หากฟันน้ำนมผุจนต้องถอนก่อนเวลา จะส่งผลให้ฟันแท้ขึ้นผิดตำแหน่ง หรือมีการเรียงตัวที่ไม่สวยงาม
สำหรับ ฟันแท้ การดูแลยิ่งสำคัญกว่า เพราะหากสูญเสียไปแล้วจะไม่สามารถขึ้นใหม่ได้ ซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหาช่องปาก เช่น การบดเคี้ยวผิดปกติ เหงือกร่น หรือแม้แต่กระทบต่อโครงสร้างใบหน้า
วิธีดูแลฟันน้ำนม
- เริ่มแปรงฟันให้เด็กตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้น ใช้แปรงขนนุ่มและยาสีฟันสำหรับเด็ก
- จำกัดการกินขนมหวาน น้ำอัดลม และอาหารที่มีน้ำตาลสูง
- พาเด็กพบทันตแพทย์ทุก 6 เดือน เพื่อตรวจสุขภาพฟัน
- ฝึกให้เด็กมีวินัยในการแปรงฟัน วันละ 2 ครั้ง
วิธีดูแลฟันแท้
- แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์
- ใช้ไหมขัดฟันเพื่อกำจัดเศษอาหารที่ติดตามซอกฟัน
- หมั่นตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำทุก 6 เดือน
- หลีกเลี่ยงการใช้ฟันเปิดขวด กัดของแข็ง หรือใช้ฟันผิดวิธี
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อกระดูกและฟัน เช่น นม ชีส ปลา และผักใบเขียว
ปัญหาที่มักพบได้กับฟันน้ำนมและฟันแท้
- ฟันน้ำนมผุเร็วเพราะโครงสร้างฟันบาง
- ฟันแท้ขึ้นซ้อนหรือเกผิดตำแหน่ง หากฟันน้ำนมหลุดก่อนกำหนด
- ฟันแท้ผุจากการละเลยการทำความสะอาด
- คราบหินปูนและปัญหาเหงือกอักเสบ
สรุป
ฟันแท้ ฟันน้ำนม มีความสำคัญต่อสุขภาพช่องปากและการใช้ชีวิตประจำวัน การดูแลตั้งแต่ฟันน้ำนมขึ้นจนถึงฟันแท้ครบจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อป้องกันปัญหาฟันผุ การเรียงฟันผิดตำแหน่ง และรักษารอยยิ้มให้สวยงามไปตลอดชีวิต การพาเด็กไปตรวจฟันตั้งแต่เล็ก ๆ และการสร้างวินัยในการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างต่อเนื่อง จะช่วยให้ทั้งฟันน้ำนมและฟันแท้แข็งแรง พร้อมใช้งานได้อย่างยาวนาน
