การดูแลทารกเมื่อกลับบ้านครั้งแรก คู่มือสำหรับคุณพ่อคุณแม่มือใหม่

การดูแลทารกเมื่อกลับบ้านครั้งแรก มักเต็มไปด้วยความตื่นเต้นและความกังวลใจ โดยเฉพาะสัปดาห์แรก ที่หลาย ๆ ครอบครัวบอกว่าเป็นช่วงที่โหดที่สุด ทั้งความสงสัยว่าลูกน้อยจะได้นอนกี่ชั่วโมง จะร้องไห้บ่อยไหม หรือตัวคุณพ่อคุณแม่เอง จะได้มีเวลาพักผ่อนเต็มอิ่มบ้างหรือเปล่า

Happybabys แม่และเด็ก อยากจะบอกคุณพ่อคุณแม่ทุกท่านว่า จริง ๆ แล้ว การดูแลลูกน้อยหลังออกจากโรงพยาบาล อาจจะไม่ใช่เรื่องยากอย่างที่คิด หากคุณพ่อคุณแม่เข้าใจพัฒนาการของเขา เด็กแรกเกิดใช้เวลาไปกับการนอนและการกินเป็นหลัก เมื่อเข้าใจธรรมชาติของลูก การปรับตัวก็จะง่ายขึ้นมาก เรามาเรียนรู้ไปพร้อม ๆ กันว่าคุณพ่อคุณแม่ควรทำอะไรบ้างในช่วงเวลาสำคัญนี้

การนอนของทารกแรกเกิด

ในช่วง 1–2 สัปดาห์แรก ทารกจะใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการนอน แต่ก็อาจตื่นขึ้นมาบ้างเพราะหิว เปียก หรืออยากเล่น สิ่งที่คุณพ่อคุณแม่มักสงสัยมากที่สุดคือ ควรให้ลูกนอนท่าไหนดี คำแนะนำจากกุมารแพทย์คือให้ลูกนอนหงาย เพราะเป็นท่าที่ปลอดภัยที่สุด ลดความเสี่ยงต่อการหายใจติดขัดหรือภาวะอันตรายต่าง ๆ ส่วนการนอนคว่ำหรือตะแคง แม้บางครอบครัวเชื่อว่าจะทำให้ศีรษะสวย แต่ควรทำเฉพาะตอนที่คุณแม่หรือคุณพ่ออยู่ใกล้ชิด เพราะหากละสายตาเพียงครู่เดียว ก็อาจทำให้ลูกหายใจไม่สะดวกได้

นอกจากท่านอนแล้ว บรรยากาศรอบตัวก็มีผลต่อการนอนของลูกด้วย ควรเลือกที่นอนที่แน่นพอดี ไม่ยุบตัวง่าย และหลีกเลี่ยงการวางหมอนหรือของเล่นขนาดใหญ่บนเตียง เพราะอาจกีดขวางทางเดินหายใจได้ การจัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัยตั้งแต่แรก จะช่วยให้ลูกน้อยนอนหลับได้เต็มที่ และคุณพ่อคุณแม่เองก็อุ่นใจมากขึ้นในทุกคืน

การดูแลทารกเมื่อกลับบ้านครั้งแรก เรื่องการให้นมลูก

การให้นม คือสิ่งสำคัญที่สุดในช่วงแรกของชีวิตทารก เด็กส่วนใหญ่สามารถดูดนมได้ทันทีหลังคลอด แม้ว่าน้ำนมแม่จะยังมาไม่มากก็ตาม คุณแม่ไม่ต้องเป็นกังวลเลย เพราะการให้ลูกดูดนมบ่อย ๆ จะช่วยกระตุ้นให้น้ำนมมาเร็วขึ้น

คุณแม่ควรให้นมลูกทุก 2–3 ชั่วโมง หรือเมื่อลูกต้องการ วิธีนี้ยังช่วยลดอาการคัดตึงเต้านม และทำให้ร่างกายผลิตน้ำนมได้อย่างเพียงพอ อีกทั้งยังช่วยสร้างสายใยความผูกพัน ระหว่างแม่และลูกน้อยได้เป็นอย่างดี ที่สำคัญ ในช่วงแรกไม่ควรให้ลูกดื่มน้ำ เพราะนมแม่เพียงอย่างเดียวก็เพียงพอแล้ว

ท่าทางที่ถูกต้องในการให้นมลูก

เพื่อให้ลูกดูดนมได้อย่างมีประสิทธิภาพ ควรให้ลูกอ้าปากกว้างและอมลานนมได้ลึกพอ วิธีอุ้มลูกก็สำคัญเช่นกัน เพราะถ้าอุ้มไม่ถูกวิธี ลูกอาจดูดนมไม่อิ่ม และคุณแม่ก็อาจปวดเมื่อยตัว

• ท่านั่งอุ้มแนบอก อุ้มลูกนอนตะแคงให้ท้องลูกแนบกับท้องแม่ ใช้แขนข้างเดียวกับเต้านมพยุงก้นลูก ใบหน้าลูกเงยขึ้นจนเห็นคุณแม่ชัดเจน วิธีนี้ช่วยให้ลูกได้สัมผัสใกล้ชิดกับแม่มากที่สุด
• ท่าอุ้มสลับแขน วางลูกบนหมอนข้างตัวคุณแม่ จัดให้ลูกนอนกึ่งตะแคง เท้าชี้ไปด้านหลัง ใช้มือประคองท้ายทอยและหลังลูก วิธีนี้เหมาะสำหรับคุณแม่ที่ผ่าคลอด เพราะลดแรงกดบริเวณแผล

คุณแม่สามารถเลือกท่าอุ้มที่สบายที่สุดสำหรับตัวเองและลูก การจัดท่าที่ถูกต้องจะทำให้ลูกดูดนมได้อย่างเพียงพอ และคุณแม่ก็รู้สึกผ่อนคลายมากขึ้นในทุกครั้งที่ให้นม

การดูแลทารกเมื่อกลับบ้านครั้งแรก เรื่องสุขภาพช่องปาก

แม้ลูกน้อยยังไม่มีฟัน แต่การดูแลช่องปากก็สำคัญ หลังให้นมทุกครั้ง ควรเช็ดทำความสะอาดเหงือกและลิ้นด้วยผ้าสะอาดชุบน้ำ วิธีนี้ช่วยลดคราบนมและป้องกันเชื้อราในช่องปาก อีกทั้งยังทำให้ลูกคุ้นชินกับการดูแลช่องปากตั้งแต่เล็ก

การดูแลสุขภาพช่องปาก เป็นการเตรียมความพร้อมสำหรับฟันซี่แรกที่จะขึ้นในอนาคต เมื่อถึงเวลาที่ต้องเริ่มแปรงฟัน ลูกจะคุ้นเคยกับการมีสิ่งของในปาก ทำให้ยอมรับแปรงฟันได้ง่ายขึ้น คุณแม่จึงควรหมั่นดูแลตั้งแต่วันแรก เพื่อสุขภาพที่ดีของลูกในระยะยาว

การร้องไห้และการปลอบลูก

ทารกร้องไห้เป็นเรื่องปกติ อาจมาจากความหิว เปียกชื้น ท้องอืด หรือโคลิค (มักเกิดในช่วง 3 เดือนแรก) หากลูกตัวร้อน มีน้ำมูก หรืออาเจียนร่วมด้วย ควรรีบวัดไข้และพาไปพบแพทย์

นอกจากนี้ ยังมีบางครั้งที่ลูกอาจร้องโดยไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน คุณพ่อคุณแม่ควรใช้การอุ้มปลอบ กอดลูกแนบอก หรือโยกเบา ๆ เพื่อให้ลูกสงบลง เสียงของคุณแม่หรือการสัมผัสอย่างอบอุ่น มักจะทำให้ลูกหยุดร้องและรู้สึกปลอดภัยมากขึ้น

อาการตัวเหลืองในทารก

อาการตัวเหลืองเป็นภาวะที่พบบ่อยหลังคลอด เกิดจากการทำงานของตับที่ยังไม่สมบูรณ์ เด็กบางคนเหลืองเพียงเล็กน้อยแล้วหายได้เอง แต่บางคนอาจเหลืองจนเห็นได้ชัดด้วยตาเปล่า หากแพทย์ตรวจพบระดับบิลิรูบินสูง อาจต้องให้การรักษาด้วยการอบไฟ

โดยทั่วไปแล้วอาการตัวเหลืองไม่ถือว่าอันตราย และสามารถหายไปเองเมื่อเวลาผ่านไป แต่คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกไปตรวจตามนัดอย่างเคร่งครัดเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน การเข้าใจภาวะนี้จะช่วยให้คุณแม่คลายความกังวลและเลี้ยงลูกได้อย่างสบายใจมากขึ้น

การดูแลทารกเมื่อกลับบ้านครั้งแรก อาจเต็มไปด้วยคำถามและความไม่มั่นใจ แต่เมื่อคุณพ่อคุณแม่เข้าใจธรรมชาติของลูกและรู้วิธีดูแลที่ถูกต้อง ทุกอย่างจะค่อย ๆ ง่ายขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการนอน การให้นม การร้องไห้ หรือการสังเกตอาการผิดปกติ ทุกช่วงเวลาคือการเรียนรู้ไปพร้อมกัน การกอดลูกแนบอกและส่งผ่านความรักให้เขา คือสิ่งสำคัญที่สุดที่จะทำให้ทั้งคุณพ่อคุณแม่และลูกน้อยผ่านช่วงเวลาแรก ๆ ไปด้วยรอยยิ้มและความอบอุ่น